چشمم آن دم که زشوق تو نهد سر به لحد
تا دم صبح قیامت نگران خواهد بود
شاید شما هم به این موضوع فکر کردید که یکی از صورت های مختلف تفاوت انسان با دیگر جانوران ،وجود یک احساس مرموز و خیلی ناشناخته در او به نام "نگرانی"،"تشویش"،"دغدغه" است.(هرچی دوست داری اسمش را بگذار)
از کجا می آید؟
چگونه می آید؟
سبب و علت آن چیست؟
چه کنش و واکنش هایی در مغز صورت می گیرد؟
باید رفت سراغ "روان شناسی". گرچه در آن جا هم جز نشان دادن و بازگویی آثارو برخی جزئیات به پاسخ علمی دقیقی نمی رسیم.
شاید هم در جامعه شناسی از منظرآسیب های اجتماعی
و شاید هم با عناوینی دیگر در آموزه های دینی
به هرحال ،اینقدر هست که بانگ جرسی می آید... فعلا همین اندازه می دانیم که چیزی به نام "نگرانی" کم و بیش در این موجود متفکرو دارای اختیار وجود دارد.
بی تشویش کجا تو ببینی در این جهان سری
گر نیک بنگری خلق را به تشویش بنگری(نویسنده)
نادار و دارا،توانمند و ناتوان ،بی سواد و با سواد ،کوچک و بزرگ ،زن و مرد ، بی دین و دین دار،این لنگه جهان و آن ور عالم ،آدم دیروز و آدم دیروز همه همه ....
تنها تفاوت هرکدام با دیگری در "نوع نگرانی" ، "موضوع نگرانی" و "برای چه چیز" است.
بعضی ها نگرانی حاد و مزمن دارند و بسیار شدید که در رویایی با هر پدیده ای ترس تمام وجودشان را می گیرد و سازمان زندگی شان از هم پاشیده است. بعضی ها هم نوع نگرانی شان حاد نیست.
برخی نگران گذشته اند که چه داشته اند و از دست داده اند!
برخی نگران آینده اند که آیا در بر یک پاشنه خواهد چرخید تا آنان به آن چیز که می خواهند برسند یا نه؟
برخی برای "خود" خانواده خود،شهر خود،قوم و قبیله خود،کشور خود،آیین خود خلاصه هرپدیده و چیزی که به "خود" او پایان می یابد نگران هستند
برخی بر بام و قله جهان نشسته اند و نگران حال و امروز و آینده "بشریت" هستند.
*****
نکته مهم دیگر این است که از دیدگاه یکی نگرانی دیگری بی جهت است و همان دیگری نگرانی آن یکی را بی جهت می داند !
آدم ها به نگرانی های خود "وزن" می دهند و ارزش گذاری می کنند.این چنین است که بی جهت و باجهت شمردن نگرانی ها معنی پیدا می کند!
آیا شما هم برای نگرانی خود ارزش گذاری می کنید؟
آیا به نظر شما نگرانی کسی که دغدغه شخصی دارد و همه نگرانی او این است که مثلا نتوانسته است مبلمان خانه اش را از فلان نشان تهیه کند با کسی که مثلا نگرانی اش گرسنه بودن ،بیمار بودن،ناتوان بودن همسایه است دارای یک وزن است؟
و همینطور ....
سرچشمه ارزش گذاری نگرانی ها و وزن گذاری آنها کجاست؟
در باور من این نکته بازگشتش به سرچشمه انسانیت است هرچقدر آدمی به زلال بودن این چشمه نزدیک و نزدیک و نزدیک تر شود نوع نگرانی های او هم با کسی که فاصله با این چشمه دارد تفاوت خواهد کرد.
اینجاست که در نگاه هستی شناسی شماری از انسان ها، نگرانی هایی "مقدس" شمرده می شوند.
نگرانی هایی از جنس نگرانی حکیمان،عارفان،پیامبران که پیشتازان مسابقه خود شناسی و خدایابی اند!
جنس چنین تشویش و دغدغه ای را تک تازان و تیزروان وادی حقیقت جور دیگه ای برای ما ترسیم کرده اند.
مو از قالوا بلی تشویش دیرم
گنه از برگ و باران بیش دیرم
اگر لا تقنطوا دستم نگیره
مو از یا ویلتا اندیش دیرم
*****
روزگاری است بر بام خود اندیشی و خودیابی ایستاده ام و همواره در حال سنجش و ارزیابی نگرانی های خود!
وهمواره در این آزمون که نگرانی هایم ازکدامین جنس است!
بگذریم سخن بسیار است و حوصله گوینده و شنونده اندک.
سید 16-11-97
